Rượu Kiên Lao

Ngày nào tôi cũng uống rượu. Có lẽ giọt rượu đầu tiên tôi uống trong đời là cách đây chừng ba mươi nhăm năm. Ngày ấy tôi là một cậu bé lên sáu, lên bẩy. Một buổi chiều, ông tôi sai tôi mang chai ra cửa hàng hợp tác xã mua bán của xã mua cho ông một chai rượu. Tôi còn nhớ rõ đó là một chai thủy tinh màu trắng. Đó là một buổi chiều, trời đã bắt đầu chạng vạng. Tôi đưa tiền cho người phụ nữ bán hàng và nhận về một chai đầy thứ nước trong trong hắc xì. Tôi có nghe người lớn nói bây giờ chỉ có rượu mía thôi. Khi tôi nhận lấy chai rượu và quay về thì trời đổ tối, gió bỗng ào ào nổi lên. Cũng lúc ấy tôi không cưỡng lại được ý muốn mở nút chai và đưa chái rượu lên miệng làm lấy một tợp. Không thể nói tôi có thích thú với cái vị đó hay không. Cũng không đơn giản là chỉ để thỏa mãn chí tò mò. Điều quan trọng là tôi đã uống rượu, thứ rượu mà người ta bảo rằng được chế biến từ bã mía ở các nhà máy đường, cay nồng gắt mà vẫn đầy chất quyến rũ. Trong bóng tối tôi vẫn nhìn thấy được cái cổ chai dường như đã bớt đi một chút. Đi tiếp vài bước tôi lại mở nút chai và làm cho cái cổ chai bớt đầy đi một chút nữa. Sau đó, mới ôm chặt chai rượu vào người cắm cổ chạy một mạch về nhà.

Đã hàng chục năm nay, ngày nào tôi cũng uống. Rượu đã ngấm vào máu ông nội tôi, không thấy ở bố tôi, lại nổi lên ở tôi. Tôi nhớ đến hình dáng ông tôi những khi ngồi trên khung cửi. Ông thường xoắn quần cao đến tận đầu gối mỗi khi ông ngồi lên khung cửi. Chân ông đạp đều những bàn go, tay đánh thoi nhịp nhàng và điệu nghệ. Bữa ăn nào ộng cũng phải có rượu, chỉ một chén hoặc hơn một tí nữa, thức nhắm là cà muối hoặc cá kho, thỉnh thoảng có một tí nem. Ông  không buồn lo, không tham vọng, sống bình lặng cuộc đời của một người thủ công.

Tôi uống rượu bắt đầu từ thú vui hưởng thụ ( làm ngon thêm một bữa ăn ngon ) rồi sau đó triền miên là một nỗi buồn mênh mông mang màu nhân thế. Rượu đã ở bên tôi như dòng sông, như thời gian, những buồn vui đắp đổi, những ý nghĩ miên man, những quên quên và nhớ nhớ. Rồi đến khi chẳng buồn chằng vui nữa thì rượu đồi với tôi cũng đã trở thành một thói quen mất rồi. Đối với tôi giờ đây uống một cốc rượu nếu không có lợi thì cũng không hại gì hơn khi uống một cốc bia, một chén trà, ăn một lát ớt hay hút một điếu thuốc lào. Cái sướng nhất của đời tôi là được nhiều khi rỗi rãi. Tôi nghĩ đến những bài thơ hay, những món ăn ngon mơ đến những miền đất lạ và những thứ rượu nổi tiếng. Cầm lên một chai Whisky Scotch tôi nghĩ đến nước Anh, nghĩ đến sương mù thời Trung cổ, nghĩ đến Sechxpia và Robinhut. Một chai Napoleong gợi lên một nước Pháp thời LuI thứ 14, triều đại Buốc bông, Đác ta nhăng, ba chàng ngự lâm. Một chai Smirnov nhớ đến cách mạng tháng mười, Maiacopxki và Acxênhin. Một chai Bạch Vân biên mà tôi uống ở nhà một người bạn vong niên lớn tuổi có in lời quảng cáo cùng với một bài thơ cảu Lý trích tiên:

Nam hồ thu thủy cảnh vô yên,

Nại khả thừa lưu trực há thiên.

Thả tựu Đông Định xa nguyệt sắc,

Tương thuyền mãi tửu Bạch Vấn Biên.

Nghĩa là: Nam hồ phẳng lặng không sương khói,  Thôi chảy theo dòng nước chảy êm. Xuân tới Động Đình tràn ánh nguyệt, Dong thuyền tìm rượu Bạch Vân Biên. Lý Bạch thì vĩ đại, thơ thì hay, vỏ chai cũng đẹp, nhưng rượu uống vào cũng thấy thường, ta lại thấy phục tài làm hàng của người Trung Quốc. Mỗi dận tộc đều có đến hàng trăm hàng ngàn thứ rượu khác nhau cũng như mỗi vùng đất có hàng trăm,  hàng ngàn thứ hoa, khi có dịp ta cũng nên thưởng thức những hương vị đưa tới từ những chân trời xa, nhưng muốn hưởng thụ được một cách thấu đáo nhất chẳng gì bằng quay lại tìm chọn những thứ quê nhà. Cũng như thơ, những bài hay nhất là những bài thơ tiếng Việt. Chỉ những người Việt Nam mới thấy được hết cái ngon của cọng rau muống, rau cần, cọng húng, lát riềng,  bát mắm….

Ở Nam Định, tôi thường uống rượu Kim Sơn và rượu Vọc. Làng Vọc ở xã Vụ Bản, huyện Bình Lục nay thuộc tỉnh Hà Nam, nơi ấy có đền thờ thái sư Trần thủ Độ, đất ấy xưa kia có dinh cơ và là thực ấp của ông, là quê hương của cử nhân Trần Duy Vỹ, thầy dạy của nhà thơ Nguyễn Khuyến, đông thời cũng là nơi sản sinh ra cô Tư Hồng, một người “ danh tiếng lừng băm sáu tỉnh” ở buổi đầu của thời kỳ Pháp thuộc. Làng Vọc cũng là nơi có nghề làm đậu phụ. Đậu Vọc bán ở tất cả các chợ của Nam Định và có lẽ đó là thứ đậu có tiếng duy nhất mà dân thành phố biết tới. Ông Gia, một người quê ở Làng Vọc, chuyên làm đậu phụ ở chợ Hoàng Ngân, ai đã từng ăn đậu phụ của ông này thì khó có thể ăn đậu phụ của người khác được nữa, ông kể với tôi rằng thời Pháp thuộc dân làng ông có nhiều người bị đi tù, có người bị Tây đoan đánh đến rơi cả quai hàm ra, thế mà cứ hễ Tây ra khỏi làng là người ta tiếp tục nấu rượu. Ông Gia bảo rằng chỉ có làng ông mới nấu được rượu ngon từ gạo tẻ, còn rượu Kim Sơn, Rượu Kiên Lao thì phải nấu bằng gạo nếp. Cũng theo lời ông Gia, rượu ngon nấu cầu kỳ như ngày xưa giá thành phải hai nhăm nghìn đồng một lít. Tôi thường mua rượu Vọc với giá tám nghìn đồng, thế mà cũng đã được lắm rồi. Người ta bảo rượu sắn uống nhức đầu. Không phải vậy. Tất cả là do men. Rượu sắn vẫn bán đầy ở Hà Nội. Rượu sắn lấy từ các hàng quen, trong vắt và ngon đáo để, còn như lên chới các vùng dân tộc thì không phải nói. Ở những huyện ven biển như Xuân Trường, Giao Thủy, Hải Hậu, Nghĩa Hưng người ta đều chung một quan niệm là đã nấu rượu thì phải nấu từ gạo nếp. Vượt qua sông Ninh Cơ là một vùng đất mới, gợi cho ta nhớ tới vùng đồng bằng Sông Cửu Long, với những kênh rạch chằng chịt dường như lúc nào cũng đỏ quạnh phù sa. Anh Nhưng, phó phòng văn thể huyện Xuân Trường dẫn tôi về chơi ở nhà anh ở xã Xuân Tiến đúng vào kì ở đây đang gặt rộ trong khi đó ở các huyện quanh thành phố Nam Định tôi thấy người ta đã gặt vãn. Anh Nhưng bảo: Lúa ở đây xanh dài hơn các nơi khác. Quê ngoại tôi vùng chiêm trũng, hồi bé đi sơ tán về nhà ông cậu của mẹ tôi, vào mỗi vụ gặt tôi đếu thấy ông ngồi tuốt lúa nếp. Lúa tẻ thì đập ở sân còn lúa nếp thì đem vào trong nhà, mỗi người một đôi đũa mà tuốt từng bông. Ở nơi chiêm khê mùa thối, hạt lúa vốn đã ít, lại chỉ có chân ruộng thế mới trồng được lúa nếp cho nên gạo nếp là quý lắm, chỉ được dùng trong những dịp cúng giỗ, lễ tết thôi. Ít ai dám nghĩ tới chuyện đem ra nấu rượu. Ở cái huyện bờ xôi ruộng mật này lúa ra nhiều hạt đã đành mà cho đến từng hạt gạo hình như cũng ngon hơn, béo ngậy hơn so với các nơi khác. Tám Xuân Đài, nếp Xuân Phương, Xuân Bắc… Một bà già bảo với tôi: Nhà tôi có mấy miếng chân ruộng thấp, không cấy lúa tẻ được, tôi cấy ít nếp rặt để có cái nấu rượu cho ông cháu! Chà chà, nếp ơi, rượu nếp ơi. Tôi đã một lến nếm thử. Một chai rượu nếp do một anh bạn nhà thơ đưa từ quê lên, mở chai rượu ra cứ thơm phưng phức một mùi nếp rượu. Lại một lần trong một buổi chiều tôi được say êm say ngọt ở nhà một lão ngư ở xả Giao Hải bởi một thứ rượu đùng đục sanh sánh có phảng phất hương thơm của nếp. Rượu gạo tẻ, dẫu có nấu ngon như rượu Vọc thì cũng chỉ hơn Vodka của Nga một tí. Rượu Vọc, một lần đi chơi thăm vịnh Hạ Long tôi có mang theo, gặp hai anh bạn người Mỹ, tôi mời mỗi người một chén, họ sướng mê đi và khen là ngon hơn Sake của Nhật nhiều.

Rượu Kiên Lao là thứ rượu trong vắt, khi uống vào chỉ thấy se se ở đầu lưỡi và trong cái hương rượu cực kì tinh khiết chỉ có người sành điệu lắm mới có thể biết được rằng nó chỉ có thể nấu từ gạo nếp một thứ nếp đầu râu hay là nếp cái. Đổ mấy giọt rượu xuống nền nhà ta chỉ thấy mấy vệt lờ mờ hệt như khi ta chót đánh đổ mấy giọt ét xăng. Để một chén rượu qua đêm, rượu chỉ có cạn đi chứ không hề nhạt. Rượu lỡ có dây ra quần áo, đến mấy ngày sau vẫn có mùi thơm chứ không hề chua. Người bạn vong niên lớn tuổi của tôi kể rằng gia đình ông ngày xưa sống ở huyện Hải Hậu, rượu Hải Hậu vốn cũng có tiếng, thế mà cụ thân sinh ra ông vẫn thường phải sai người sang bên Kiên Lao mua rượu về uống. Có người bảo rằng rượu Kiên Lao ngon vì do cái nước ở làng ấy. Cũng men ấy,  gạo ấy đem sang làng khác nấu không được. Ở cái làng ấy vẫn có tục con gái đi lấy chồng ở nới khác thì không được truyền nghề….Những chuyện như vậy thường được gắn với những làng nghề nổi tiếng và chưa hằn là đã có thực. Nhưng nếu có một lúc nào đó rảnh rỗi bạn nên về thăm làng Kiên Lao xưa, nay thuộc hai xã Xuân Kiên và Xuân Tiến, đến chợ Kiên Lao ngồi vào trong một cái quán nhỏ ven sông nhờ người soạn cho món gỏi cá, hoặc một đĩa móng tay trộn thính hay vài thanh đậu phụ Thủy Nhai. Bạn nâng lên một chén rượu Kiên Lao vừa nhâm nhi vừa nhắm cảnh sông nước, chắc chắn bạn sẽ nghĩ rằng cuộc đời này có bao nhiêu điều kỳ thú mà chưa từng được biết đến.

Đặng Hồng Nam
Cung cấp rượu nếp nguyên chất tại TP.HCM:
Rượu nếp 40 độ = 40.000 VNĐ/Lít;
Rượu nếp 45 độ= 50.000VNĐ/lit;
Rượu nếp 50 độ= 70.000 VNĐ/Lít. 

Vận chuyển: Vận chuyển miễn phí tại  Sài Gòn nếu mua từ 10 lít trở lên. Số lượng nhỏ hơn hoặc bạn không ở Sài Gòn vui lòng đến tận nơi lấy hoặc liên hệ.

Họ Và Tên : Lê Ngọc Tuân
Email : ruounep.net@gmail.com
Điện thoại : 0903.797.518

Đc:  46/29 Tam Bình, Phường Hiệp Bình Chánh, Q. Thủ Đức.

http://ruounep.net